فاطمه المعصومه(سلام الله علیها)-دلیجان

6. عمده در فاصله بین سحر تا افطار: نخوابیدن بعد از سحری، و رعایت حداقل “دوساعت” فاصله بین سحری و خواب، می باشد. و اگر به دلیل بیداری شب، قصد استراحت دارید، لااقل سعی نمائید، بعد از طلوع آفتاب، بخوابید. زیرا طبق احادیث، برکت، رزق و روزی، در سحرگاهان و صبحگاه، است؛ به طور کلی توصیه میشود، استراحت و خواب روزانه را به بعد از نماز عصر، منتقل کنید. و در فاصله بین سحری و طلوع آفتاب، تلاوت قرآن، خواندن ادعیه ماه مبارک رمضان و ادعیه دیگر چون دعای عهد، زیارت آل‏یاسین، زیارت عاشورا و …، فراموش نشود. آنگاه، کار و تلاش و انجام امور روزمره، را آغاز کنید.

7. مسواک صبحگاهی را فراموش نکنید و بهتر است در طول روز، برای قوت جسمی، از ابتدای روز تا نزدیکی های افطار، از استعمال عطر و استشمام بوی خوش و اسپری گلاب، غافل نباشید؛ برای تجدید قوا بویژه در روزه اولی ها، در کنار خوردن سحری و استفاده از عطر طبیعی، خواب قیلوله یک ساعت قبل از نماز ظهر، نیز حتما توصیه می شود.

8.  مردان و زنان روزه دار، از انجام آنچه که موجب ضعف، سستی (همچون حجامت در روز، حمام، سونا و …) و احیانا احتمال شکستن روزه می‏شود (همچون معاشقه و لمس زناشویی و …)، حدالمقدور، پرهیز نمایند.

1.   خوردن سحری، در ماه رمضان، مستحب و ترک آن در امت اسلامی، توسط پیامبر، نهی گردیده است. و البته خوردن سحری برای افراد لاغر و گرم مزاج صفراوی، می توان گفت، اجباری است! چون گرسنگی زیاد، باعث گرمی بیشتر بدن می شود و این گرما، معده را مجبور می‏کند که رطوبت و چربی های بدن را بیشتر جذب کند! از اینرو، خوردن سحری برای افراد گرم مزاج و لاغر، واجب و ضروری می باشد. زیرا، در طی روز و روزه داری به علت گرسنگی، “حرارت بدن"، بالا می رود (به علت خالی بودن شکم، حرارت به خارج بدن و پوست، کشیده می‏شود) و این حرارت در ذوب چربیها، بسیار مفید و دوای درد چاقهاست! اما برای لاغرها، شرایط متفاوت است؛ زیرا چربی خاصی ناشی از چاقی، وجود ندارد؛ از اینرو، بدن فرد لاغر از رطوبت مفید، بهره برده و شخص بتدریج به خشکی مزاج و عوارض ناشی از غلبه صفرا و گرمی، دچار می گردد. از اینرو، نخوردن سحری بویژه برای افراد لاغر، زیانبار خواهد بود.

2.  عمده در آداب قبل از سحری، چنین است که: در فاصله مناسب و حدود “یک و نیم ساعت” قبل از آغاز اذان صبح، بیدار شوید. خداوند متعال را برای زندگی و حیات دوباره، سپاسگذاری کرده و سجده شکر کنید. آنگاه دهان را شستشو داده (مضمضمه و استنشاق) و نیز بهداشت دهان و مسواک، فراموش نشود. بعد مقداری نمک طبیعی دریا، را مزه مزه کرده و در سرتاسر فضای دهان، بچرخانید تا بدن آماده دریافت غذا گردد. آنگاه، ضمن حمد و ثنای الهی و گفتن “بسم الله الرحمن الرحیم"، سوره “قدر” را تلاوت کنید، که طبق حدیث امام صادق، هر شخصی، قبل از سحر و افطار، سوره انا انزلناه، را قرائت کند، ثواب و پاداش شهید را دارد.

3. سپس نیم ساعت قبل از سحر، آب و شربت های مخصوص سحر، را که معرفی کردیم، از جمله شربت آبلیمو عسل، شربت خاکشیر و تخم شربتی با گلاب، شربت سکنجبین و … و یا در فصل سرد سال دمنوش های گرم مثل چای به و سیب را میل بفرمائید.

4. آنگاه غذای سحری همچون: برنج و خورشت گوشت قیمه و سبزی، نان سبوس دار کامل با تخم مرغ طبخ شده در روغن زیتون، تلبینه، برنج و فسنجان، کوبیده آبگوشت، برنج، کله پاچه (به هنگام مصرف کله‏پاچه، حتما پاچه گوسفندی، را نیز خریداری نمائید. زیرا به تجربه شده است که پاچه گوسفند، به دلیل تولید ژله فراوان، از کم آبی بدن در طول روز جلوگیری می کند)، خورشت آلو و خورشت کدو با گوشت گوسفندی، حلیم با گوشت، و ترکیب سویق گندم و جو با خرما را همراه با مصلحات این غذاها، میل نمائید و از خوردن غذاهای ممنوعه و نیز غذاهای ناسازگار با هم، نیز پرهیز شود. و چند دقیقه مانده به اذان صبح، احتیاط نموده و از خوردن و آشامیدن دست بکشید.

5. در وعده سحري، بايد سعي شود از سبزيجات تند با مزاج گرم مانند ترخون، تره و …، استفاده نگردد و بهتر است در کنار غذاها در وعده سحری، ترشیجات طبیعی مثل: رب انار، آبلیموی تازه طبیعی، و نیز سبزی خوردن تازه و زیتون پرورده، میل شود. و نیز اگر قرار است سالاد به همراه وعده سحری، میل شود، حتما سالادی از ترکیب (خیار بوته ای، کاهو، هویج زرد، جوانه گندم و روغن زیتون به همراه آبلیمو) در کنار وعده سحر، باشد.

نکته مهمی که توجه به آن اهمیت دارد این است که در ماه رمضان افطار هم مانند سحراز ارزش ویژه ای برخوردار است. از این رو که بدن ما پس از ساعت‌ها دوری و خودداری از خوردن مواد غذایی، نیاز به کسب انرژی دارد.

توصیه ای که طب سنتی – اسلامی در این باره دارد این است که نخستین و بهترین ماده خوراکی هنگام گشودن روزه، ‌خوردن کمی نمک است. حضرت علی (ع) نیز همیشه با نمک افطار می‌کرد. نمک باعث روان شدن اخلاط اربعه یعنی صفرا، بلغم، سودا و خون در بدن می‌شود و بهتر است حداقل تا یک دقیقه پس از خوردن نمک چیزی نخورید.پس از آن باتوجه به ذایقه و امکانات سفره افطار باید از مواد غذایی ساده به سنگین ادامه یابد و بهتر است زمان افطار از خوردن غذاهای چرب یا بسیار خودداری شود. پیشنهاد دیگر اینکه از مصرف زولبیا و بامیه که شیرینی صنعتی هستند خودداری کنید. زولبیا و بامیه که به طورمعمول با روغن‌های مانده درست می‌شوند باعث ترشی معده می‌شوند.

پرهیز از خوردن غذاهای پخته شده نیز در این وعده توصیه می شود. بهترین موادی که زمان افطار می‌توان از آنها استفاده کرد عبارتند از نمک، نان سبوسدار، خرمای خشک (زرد) به دلیل آنکه سودای کمتری به نسبت خرمای سیاه دارد، عسل، شیره انگور،‌ ارده‌شیره، پنیر و گردو یا پنیر و سیاهدانه،‌کاچی یا حلوایی که با شیره انگور طبخ شده باشد یا با عسل، نان و پنیر و سبزی، نان و پنیر و گردو و از این قبیل. اگرچه کاچی و حلوا طبخ‌شدنی هستند اما جزو غذاهای سبک محسوب شده و در صورتی که با روغن حیوانی پخته شوند بهتر است. زمان افطار گاهی روزه‌داران به دلیل عطش فراوان دچار مشکل می‌شوند.

آنچه مسلم است اینکه خوردن آب یخ هنگام افطار علاوه بر آنکه مشکلات زیادی در بدن ایجاد می‌کند، باعث عطش می‌شود. می‌توانید از چای لیموترش به عبارتی چای معمولی و کمی آب‌لیموترش استفاده کنید.اگر هم می خواهید آب بخورید بهتر است آب ولرم باشد، علاوه بر این شربت آبلیمو کمک زیادی به رفع عطش شما می‌کند. یادتان باشد برای رفع عطش باید از مصرف غذاهای بسیار چرب و شیرین دوری کنید. مصرف میوه‌هایی که آبدار هستند مانند هندوانه، ‌شلیل و هلو هم در این وعده توصیه می‌شود.

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، رسول اکرم(ص) می فرماید:«روزه بگيريد تا تندرست بمانيد» در علم پزشکی نیز ثابت شده است كه بسيارى از بیماری ها از جمله امراض پوستى، كليوى، چربى خون و مرض قند با امساك و روزه درمان مى‌شود .

برای مثال گفته می شود بهترین داروها برای درمان سوء هاضمه روزه گرفتن است. از سوی دیگر دربیشتر موارد دلیل ابتلا به یرقان خستگی کبد است، زیرا هنگامی که این عضو بدن بیش از حد به کار و فعالیت می پردازد، نمی تواند صفرا را از خون بگیرد. امام صادق (ع) نیز در این‌باره فرموده است:« رسول خدا (ص) با شیرینی و اگر نبود با آب وِلَرم افطار می کرد، چون این کار فواید بی شماری برای بدن دارد از جمله اینکه کبد و معده را شست‌وشو می دهد.

دهان را خوشبو و دندان‌ها را محکم می کند، همچنین چشم و قرینه آن را تقویت خواهد کرد. رگ ها را آرام کرده و به صفرا آرامش می‌بخشد. از سوی دیگر بلغم را بر طرف کرده و موجب کاهش حرارت معده می شود. از بین برنده سردرد هم مزیت دیگری است که در این مقوله جای می گیرد.» علاوه بر این روزه‌داری یکی از انواع درمان‌هایی است که درطب سنتی – اسلامی مطرح می شود.

به این دلیل که بدن در این وضعیت ساعت های طولانی را در حالت استراحت و پالایش می گذراند. در همين مدت، بدن سعی می‌کند تا سموم 11 ماه را از خود دور کند، زیرا همان‌طور که آلکس سوخورین، پزشک روسی در کتاب خود با عنوان «روزه، روش نوین در درمان بیماری‌ها» می‌نویسد «95 درصد بیماری‌های مردم از شکم ‌‌بارگی و سوء‌تغذیه سرچشمه می‌گیرد».

چاشت بهترین وعده غذایی

همان‌طور که گفته شد در دین اسلام بهترین زمان صرف غذا، سحر و غروب آفتاب بیان شده است. در آیه 62 سوریه مریم آمده است:‌ «ولهم رزقهم فیها بکره و عشیا» یعنی«و روزیشان در آن هر صبح و شام مهیاست». از این آیه چنین برداشت می‌شود که مهم‌ترین وعده غذایی صبحانه و شام است. همچنین امام صادق (ع) به فردی که از سوءهاضمه و درد معده شکایت داشت، فرمود: «فقط اول روز و اول شب به تغذیه بپرداز و میان صبحانه و شام چیزی نخور که مایه فساد بدن است.»

از نظر علمی نیز خوردن صبحانه کامل باعث می‌شود تا احساس گرسنگی در نیمه روز یا همان ظهر به حداقل برسد و افراد احساس گرسنگی زیادی نداشته باشند یا به خوردن غذای سبک اکتفا کنند. این کار باعث می شود تا فرد احتیاجی به خواب پیدا نکرده و دچار کسالت و رخوت نیز نشود و قادر باشد تا عصر به خوبی کار کند. از سوی دیگر داشتن اشتهای کامل برای صرف شام در پایان روز و خوردن به موقع آن باعث می شود تا موقع خواب غذای وی نیز هضم شود.

در طب سنتی نیز زمان مناسب برای خوردن غذا هنگام «چاشت» یا همان صبحانه و «شام» ذکر شده است. بر این اساس اجداد ما که از آنها می توان به عنوان ایرانیان قدیم یاد کرد در فاصله بین این2 وعده،‌ سرگرم کار و فعالیت بوده‌اند. به زبان ساده تر آنها پس از نماز صبح و زمان غروب غذا می‌خوردند.

با وجود این، بیشتر ما رفتاری درست مخالف با این قاعده داریم. صبحانه نمی خوریم یا به خوردن مختصر اکتفا می کنیم. در نتیجه هنگام ظهر ‌بسیار گرسنه هستیم و با اشتهای زیاد غذای مفصلی می‌خوریم و بعد از آن هم احساس سنگینی و خواب‌آلودگی زیادی خواهیم داشت، اما ماجرا به همین جا ختم نمی شود. درابتدای شب که بهترین زمان برای صرف شام است اشتهایی نداریم و این وعده را به آخر شب موکول می کنیم و چون تا صبح فاصله زمانی اندکی باقیمانده است، با آغاز روز علاقه ای به صبحانه نداریم.نتیجه این الگوی تغذیه ای نادرست بیماری‌های گوناگونی می شود که گاه و بی گاه از آنها گله می کنیم.

بنابراین همان طور که گفته شد فلسفه روزه، پاکسازی روح و بدن از سموم مختلف است، از این رو فاصله بین سحر تا افطار ‌اخلاط بدن ما فرصت کافی دارند تا پالایش شوند و وظایف خود را انجام دهند، زیرا در طی این مدت هیچ مانعی مانند خوردن غذا و آب وجود ندارد. اما نخوردن سحری موضوع دیگری است که بسیاری از ما یا خود این عادت را داریم یا در رفتار اطرافیان‌مان شاهد آن هستیم.

این در حالی است که اگر به هر دلیل از خوردن سحری اجتناب کنیم با ضعف شدیدی در بین روز مواجه خواهیم شد و چه بسا از عمل به این فریضه الهی در طول ماه رمضان ناتوان شویم.

به عبارتی زمانی که ما صبحانه یا سحری می‌خوریم در واقع سوخت مورد نیاز بدن خود را تا هنگام شب تأمین می‌کنیم و در صورتی که این سوخت به بدن ما نرسد، دچار ضعف و بی‌حالی می‌شویم. یادتان باشد صبحانه به هیچ‌وجه باعث چاقی نمی‌شود. در صورتی که ناهار می تواند عقربه ترازو را در جهت نگران کننده ای حرکت بدهد.

نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که ناهار در طب سنتی–اسلامی «سودازا» معرفی می شود. این را هم بگویم که سودا باعث ابتلای افراد به انواع بیماری‌های روح و روان می شود مانند وسواس، جنون،‌ مالیخولیا، سیاهی دور چشم و هموروئید (بواسیر) در نتیجه اجابت مزاج سخت شده و ناخودآگاه بدن قادر نخواهد بود تا مواد زاید را دفع کند.افزایش غلظت خون هم یکی دیگر ازاین موارد است.

در ماه مضان که این وعده حذف می شود ناهار از فهرست وعده‌های غذایی ما حذف می‌شود درنتیجه میزان سودا نیز کاهش می یابد.

اما متخصصان طب سنتی درباره وعده شام یا افطار می گویند حذف کامل آن جایز نیست، البته نباید پرخوری هم کرد و حتی خوردن سالاد هم می‌تواند مواد لازم را به بدن ما برساند. جالب است بدانید که به دلیل سودازا بودن وعده ناهار، توصیه می شود بیماران داروهای خود را در 2 وعده صبح و شام مصرف کنند.

دمشق – ماه مبارک رمضان در سوریه بر اساس اعلام قاضی شرع در این کشور و مانند برخی دیگر از کشورهای اسلامی از امروز (شنبه) آغاز شده است .

با توجه به جایگاه و اهمیتی که مردم سوریه و یا شامی ها برای این ماه مبارک قایل هستند، این ماه در سوریه مانند هر کشور دیگری برای خود آداب و رسوم خاصی دارد و حتی نوع غذاهای سوری ها در این ماه متفاوت است .
سفره افطاری مردم سوریه در این ماه مزین به انواع مختلف غذاها و پیش غذاها است که از ویژگی خاصی نسبت به دیگر کشورها و آداب و رسوم آنها برخوردار است.
مردم سوریه اعتقاد دارند که سفره ماه رمضان سفره خیر و برکت است و خداوند به آن برکت می بخشد، لذا خانواده چه فقیر باشد چه غنی ، خداوند در این ماه به آنان کمک می کند و بر سفره هایشان بیش از 10 نوع غذا قرار می دهد.
سوری ها عادت های قدیمی دارند که تا کنون نیز به خصوص در محله های قدیمی به این عادات پایبند هستند و خانواده های غنی برای فقرا غذا می فرستند و حتی فقرا نیز در حد توان خود به این کار می پردازند تا این حد که انسان با مشاهده مبادله سینی های غذا میان همسایگان فکر می کند که همگی بر روی یک سفره افطاری نشسته و غذا می خورند.
ˈ فته ˈ ، ˈ فول ˈ ، ˈ حمصˈ ، ˈ فتوش ˈ، ˈ تبوله ˈ و ˈ متبل ˈ از مشهورترین پیش غذاهای سفره افطاری ماه رمضان در سوریه است.
*** فته
فته غذایی است که مردم صبح های روزهای جمعه طول سال و افطاری و سحری در ماه مبارک رمضان به وجود این غذاها در سفره هایشان افتخار می کنند.
رستوران داران و خانم ها در منازل اقدام به تهیه این غذای مردمی می کنند که از اشتها آورترین غذاهای شامی و منسوب به دمشق می باشد و این غذا با گردو، بادام زمینی، صنوبر، نخود پخته شده (حمص) و پسته حلبی تهیه می شود.
راز موفقیت غذای فته در ارزش مواد غذایی، هزینه بسیار کم، امکان تهیه آن در خانه و کیفیت مواد آن است که در صورت مشهور شدن یک رستوران در تهیه و کیفیت این غذا مردم از مناطق دور و نزدیک برای خرید این غذا هجوم می آورند.
برای تهیه فته ابتدا نخود را یک شب قبل چندین بار شسته و خیس می کنند ، سپس آن را می جوشانند و نان را با تکه های کوچک بر روی آن ریز می کنند و با روغن تفت می دهند و داخل فر قرار می گذارند.
در ادامه نان خرد شده را بر روی حمص آب پز شده پخش می کنند و داخل ماست، آرد و سیر کوبیده شده همراه با نمک و آب لیمو ترش قرار می دهند و روغن حیوانی یا روغن زیتون بر روی آن می ریزند.
پس از آماده شدن فته آن را با نعنا، پیاز، فلفل سبز، ترشی های رنگی، تربچه، جرجیر (گیاه سوری) و شلغم تزیین می کنند.
*** فول
فول (باقلا) از غذاهای اساسی سفره های افطاری می باشد که به دو روش تهیه می شود. یک روش تهیه آن با آب لیمو ترش، تکه های گوجه فرنگی ، سیر و روغن زیتون و روش دوم با ماست، آرد، لیمو ترش، سیر و روغن است.
*** متبل
متبل نوع دیگر غذای سوری است که به دو روش با کباب بادمجان تهیه می شود.
یک روش متبل با ماست، آرد، سیر و روغن و روش دیگر آن با نمک، فلفل، سیر، روغن و دانه های انار است که بابغنوج نامیده می شود.
*** حمص
حمص (نخود) از غذاهای معروف سوریه است که عبارت است از نخود آب پز که آرد شده و با آب لیمو ترش و نمک مخلوط می شود.
*** فتوش
فتوش از دیگر پیش غذاهای سوری است که با انواع سبزی شامل گوجه، خیار، جعفری، نعنا، کاهو تهیه می شود که به آن آب لیمو ترش، ترشی، رب انار، نمک و روغن زیتون اضافه می کنند.
علاوه بر این پیش غذاها مردم سوریه در ماه مبارک رمضان انواع نوشیدنی و آب میوه را قبل از وعده های اصلی غذا و پس از صرف آنها استفاده می کنند که شامل تمر هندی، دوغ، آب لیمو و نوشابه می شود.
خوردن خرما همراه با غذاهای افطاری نیز از عادات اصلی مردم سوریه است که روزه شان را با آن باز می کنند.
از غذاهای اصلی سوریه در ماه رمضان، ˈمنسفˈ است که با برنج، گوشت، گردو، بادام و صنوبر تهیه می شود .
علاوه بر این ˈالاوزیˈ نیز در ماه مبارک رمضان از سوی سوری ها تهیه و مصرف می شود که شبیه منسف است و با برنج، گوشت، گردو، بادام و صنوبر و تکه های خمیر که به شکل کوفته در آورده و آن را داخل فر قرار می دهند ، بدست می آید.
شاکریه از دیگر انواع غذاهای معروف سوری است که با ماست پخته شده همراه با گوشت، برنج، کبه (نوعی کوفته که با برغور آرد شده و گوشت) تهیه می شود.
دلمه در دو نوع شامل دلمه کدو شامل برنج ، گوشت ، کدو همراه با رب گوجه و دلمه با برگ انگور از جمله دیگر غذاهای سوریه در ماه مبارک رمضان است که با قراردادن برنج و گوشت در داخل برگ مو ، تهیه و مصرف می شود.
کباب هندیف گوشت چرخ کرده و مرغ نیز به روش های تهیه متفاوت آن از دیگر انواع غذاهای اساسی در ماه رمضان است.
شیرینی نیز از دیگر خوراکی های رایج و اساسی سفره افطار مردم سوریه است و روزه داران سوری یک ضرب المثل هم در این ماه به زبان می آورند که عبارت است از این که ˈمعده خالی را فقط شیرینی پر می کندˈ.
مشهورترین شیرینی های ماه رمضان در سوریه عصملیه (نوعی خمیر رشته شده که ته سینی قرار می دهند و بعد وسط آن خامه و روی آن را با همان خمیر می پوشانند)، عثملیه (همان نوع قبل با ترکیب آن است که به صورت مثلث های کوچک در می آورند) و هریسه نبکی (نوعی حلوا با پسته و بادام)، کنافه نابلسی که با پنیر ساخته می شود.
نموره (نوعی حلوا که با خامه ساخته می شود)، شعیبیات (خمیر کوفته شده همراه پسته حلبی، گردو و بادام که به شکل مثلث در آورده و داخل فر قرار می دهند)، نهش (خمیر کوفته شده همراه پسته حلبی، گردو و بادام که داخل سینی های کوچک قرار داده و داخل فر می گذارند)، قطایف عصایری ( خمیر سفید که به شکل دایره در آورده داخل آن گردو، پسته حلبی و بادام است که آن را به همین شکل خام می خورند و دیگر داخل فر قرار نمی دهند)، زنودست (خمیر کوفته شده همراه پسته حلبی، گردو و بادام به شکل انگشت در آورده و داخل فر قرار داده و رنگ آن سرخ شده و استفاده می کنند) و عوامه ( خمیر تازه که به شکل بامیه در آورده داخل روغن سرخ می کنند) از دیگر انواع شیرینی های معروف سوری هستند که بیشتر در ماه رمضان تهیه و استفاده می شود.
این شیرینی ها در بازارها به وفور وجود دارند و زنان سوری نیز خود آنها را در داخل منزل تهیه می کنند.
انوع سوپ نیز بر سر سفره های ایام ماه مبارک رمضان مردم سوریه حاضر است که معروف ترین آنها سوپ عدس، جو، قارچ، سبزی و مرغ است.