کریستال رایج که امروزه در بازار یافت می شود در واقع نوعی شیشه است که در طول مراحل تولید آن اکسید سرب جایگزین آهک یا کلسیم می شود. همین اضافه شدن سرب ویژگی های منحصر به فردی را برای شیشه معمولی به وجود می آورد و آن را به کریستال تبدیل می کند. یکی از این ویژگی ها ساختار مولکولی منظمی است که از وجود سرب در کریستال سرچشمه می گیرد. به عبارت دیگر مولکول های موجود در کریستال بر خلاف شیشه های معمولی دارای ساختار منظم و سه بعدی هستند، و به همین دلیل نور را با جلوه خاصی منعکس می کنند. علاوه بر آن زمانی که کریستال های سرب دار از کوره خارج می شوند برای مدت زمان بیشتری انعطاف پذیری خود را حفظ می کنند و به هنرمندان اجازه می دهند تا طرح ها و تراش های بی نظیر روی بدنه های آن ها پیاده نمایند.

آیا کریستال سرب دار برای سلامتی خطرناک است؟
امروزه بحث های زیادی پیرامون نفوذ سرب به مواد خوراکی سرو شده داخل ظروف کریستالی جریان دارد و تعدادی زیادی از کارشناسان معتقد هستند مقدار سربی که به مایعات و مواد خوراکی منتقل می شود به مدت زمان تماس آن ها با بدنه کریستالی ظروف بستگی دارد. بنابراین هر چقدر بیشتر اجازه دهید مواد خوراکی (به خصوص مایعات گرم) داخل پارچ لیوان کریستال باقی بمانند، محتوای سرب آن ها بیشتر خواهد شد. از سوی دیگر مطالعات نشان می دهند که حتی کمترین مقادیر سرب برای سلامتی زیان آور هستند. در نتیجه سرو مایعات و مواد خوراکی داخل ظروف کریستالی تا حدودی خطرناک است.

کریستال سرب دار چه مضراتی دارد؟
سرب موجود در کریستال فلز سنگینی است که در بسیاری از موارد باعث به وجود آمدن اختلالات خونی می شود و تاثیرات منفی روی سیستم عصبی انسان بر جای می گذارد. سرب برای کودکان به مراتب خطرناک تر است و می تواند آسیب های مغزی جدی و دائمی به دنبال داشته باشد. به همین دلیل کریستال های سرب دار در کشور های اروپایی و ایالات متحده تقریبا منسوخ شده اند و کمتر کسی سرو نوشیدنی و غذا داخل آن ها را منطقی می داند. جالب است بدانید با گذشت زمان مصرف کریستال در سایر صنایع نیز منع شده است و محصولاتی که شامل این فلز باشند بلافاصله ارجاع داده می شوند.

چگونه کریستال سرب دار را تشخیص دهیم؟
راحت ترین راه برای شناسایی کریستال سرب دار این است که به آرامی ضربه ای را به آن وارد کنید. اگر صدای تولید شده بر اثر ضربه صدای “دینگ” خوشایند و طولانی باشد، به احتمال فراوان ظرف مورد نظر شما کریستال است، چرا که شیشه های معمولی در این آزمایش صدایی نه چندان دلچسب و فوق العاده کوتاه تولید می کنند. روش های دیگری که برای تشخیص کریستال سرب دار استفاده می شوند شامل وزن کردن و بررسی ویژگی های ظاهری آن ها هستند.

کریستال های سرب دار دارای بدنه ای به مراتب سنگین تر از شیشه های معمولی هستند، چرا که فلز سنگینی به نام سرب در آن ها وجود دارد. البته نباید فراموش کنید که ضخامت ظروف شیشه ای روی این نوع مقایسه ها تاثیر گذار هستند. به عنوان مثال شیشه های معمولی با ضخامت بالا حتی می توانند از کریستال های سرب دار نیز سنگین تر باشند.

روش سوم توجه به ظاهر زیبا و درخشش چشم نواز ظروف کریستالی است که دلیل اصلی محبوبیت این نوع محصولات به حساب می آید. برای تشخیص کریستال به این روش کافیست ظرف را در مقابل نور قرار دهید و واکنش آن را بررسی کنید. اگر ظرف شما با تجزیه نور اثر رنگین کمانی را به نمایش گذاشت، به احتمال فراوان از ساختار شیشه های معمولی برخوردار است و نمی تواند کریستال باشد. اما اگر نور پس از برخورد با بدنه ظرف با درخششی بیشتر در جهت های مختلف منعکس شد، محصولی که شما دارید کریستال است.

چگونه می توان خطرات کریستال سرب دار را کاهش داد؟
راه های زیادی برای کاهش خطرات ناشی از سرب موجود در کریستال وجود ندارند، اما با این حال ما در ادامه به چند مورد از آن ها اشاره خواهیم کرد:

مایعات و مواد خوراکی را دقیقا قبل از سرو داخل ظروف کریستالی قرار دهید و بلافاصله آن ها را مصرف کنید.
از ذخیره سازی غذا و نوشیدنی داخل ظروف کریستالی خودداری نمایید.
پس از خرید کریستال های جدید ابتدا آن ها را داخل سرکه قرار دهید و پس از ۲۴ ساعت کاملا آب بکشید تا آماده سرو مواد خوراکی باشند.
ظروف کریستالی را به روش دستی و با استفاده از شوینده های ملایم بشویید. مواد شوینده و فشار آب فوق العاده بالای موجود در ماشین ظرفشویی می تواند به سطح ظروف کریستالی آسیب برساند و باعث شود در دفعات بعدی سرب بیشتری به مواد خوراکی و نوشیدنی انتقال یابد.
کلسیم، آهن، پروتئین و روی را وارد رژیم غذایی خود کنید تا جذب سرب توسط بدن شما کاهش یابد.
پست های مرتبط
 
ظروف پیرکس چیست؟
لازم به ذکر است که هیچکدام از این اقدامات نمی توانند خطرات ناشی از سرب و کریستال های سرب دار را به طور کامل حذف نمایند. اما اگر شما واقعا به درخشش کریستال علاقه دارید و برای سلامت خود ارزش قائل هستید، می توانید به نقشه دوم و استفاده از محصولات جایگزین روی بیاورید.

جایگزین های مناسب برای کریستال سرب دار کدام اند؟
در حال حاضر با وجود اینکه بسیاری از مشتریان اعتماد خود را نسبت به کریستال های سرب دار از دست داده اند، ولی با این حال هنوز هم نمی توانند علاقه و اشتیاق خود را نسبت به این ظروف زیبا و درخشان انکار کنند. بهترین راه حل ممکن برای این افراد استفاده از ظروف شیشه ای است که با نام کریستالایت یا کریستال بدون سرب شناخته می شوند، و ضمن برخورداری از بدنه ای کاملا درخشان به هیچ وجه شما را در معرض خطرات کریستال های سرب دار قرار نمی دهند.

کریستال بدون سرب چیست؟
کریستال بدون سرب همانطور که از نام آن مشخص است نوعی کریستال است که در آن سرب وجود ندارد. این نوع کریستال که با نام کریستالیت نیز شناخته می شود ویژگی هایی دقیقا مشابه کریستال های سرب دار دارد و از لحاظ کیفی به خوبی می تواند نیاز های مشتریان را برطرف نماید.

اما اگر سرب از کریستال حذف شود چه اتفاقی برای درخشش و ظاهر زیبای آن خواهد افتاد؟

به طور کلی اگر سرب به فرایند تولید کریستال اضافه نشود، محصول نهایی چیزی جز یک شیشه ساده نخواهد بود. به همین دلیل در تولید کریستال بدون سرب اکسید باریم که فلزی کاملا بی خطر است جایگزین فلز سنگین سرب می شود تا درخشش و کیفیت محصول نهایی قابل مقایسه با کریستال های سرب دار باشد. از سوی دیگر وزن فوق العاده پایین اکسید باریم نسبت به اکسید سرب باعث می شود تا ظروف کریستالیت سبک تر از کریستال های سرب دار باشند و در عین حال مقاومتی مشابه را به نمایش بگذارند.

بنابراین کسانی که از سرو غذا و نوشیدنی داخل ظروفی درخشان لذت می برند و به طرح های چشم نواز تراشیده شده روی بدنه آن ها علاقه دارند می توانند کریستال های بدون سرب را جایگزین کریستال های سرب دار نمایند و هیچ گونه نگرانی بابت وضعیت سلامت خود نداشته باشند.

کریستال بدون سرب چه ویژگی هایی دارد؟
مهم ترین ویژگی های کریستالایت عبارتند از:

کریستال های بدون سرب هیچ خطری برای سلامتی مصرف کنندگان ندارند.
کریستال های بدون سرب نسبتا سبک هستند و حمل و نقل آن ها با سهولت بیشتری صورت می پذیرد.
کریستالیت از لحاظ شفافیت و درخشش کاملا با کریستال های سرب دار برابری می کند و حتی در مواردی می تواند درخشش بیشتری نیز داشته باشد.
محصولات تهیه شده از کریستال بدون سرب کاملا با محیط زیست سازگار هستند.