تا به حال به اين مسئله فکر کردين که چطور يک نفر به مواد مخدر معتاد مي‌شه؟ آيا به نتيجه خاصي هم رسيدين يا نه؟ در اين مقاله علل مختلف گرايش جوان‌ها را به مواد اعتياد آور بررسي مي‌کنيم.

بسياري از جوان‌ها و حتي پدر و مادرها فکر مي‌کنن که دليل اعتياد فرد، اصرار دوستان بوده است. در حالي که اين تنها انگيزه سوء مصرف مواد در جوانان نيست. اگر بخواهيم انگيزه‌هاي مصرف مواد مخدر جوان‌ها را بشناسيم، فهرست بلند بالايي مي‌شه، نگاه کنين:

کنجکاوي، کسب لذت، تسکين درد، فراموش کردن مشکلات، شوخي و خنده، هيجان طلبي يا ميل به خطر کردن، احساس بزرگ شدن، پيوستن به گروهي خاص و … اين علل با وجود اين که چندان مهم به نظر نمي‌رسند، باعث اعتياد ميليون‌ها انسان شده‌اند. بيشترين علت اعتياد جوانان در ايران دو عامل کنجکاوي و کسب لذت است.

امروزه متخصصين، تنها يک عامل را زمينه‌ساز اعتياد نمي‌دانند و معتقدند عوامل مختلف دست به دست هم مي‌دن و فرد را معتاد مي‌کنن. اين عوامل تشکيل شدن از عوامل فردي (عوامل رواني، زيستي، و بيولوژيک)، عوامل خانوادگي و عوامل اجتماعي، هر کدام از اين سه عامل به تنهايي نيز قادرند تا موجب گرايش فرد به اعتياد شوند.

يکي از مهمترين عوامل گرايش جوانان و نوجوانان به مصرف مواد اعتياد آور کنجکاوي و هيجان‌طلبي است.
• فشارهاي عصبي و بيماري‌هاي روحي:
کساني که دائماً در معرض فشارهاي عصبي و محيطي قرار دارن، بيشتر از ديگران در معرض خطر گرايش به اعتياد هستن. موقعيت‌هايي همانند کنکور، از دست دادن نزديکان، شکست‌هاي عاطفي، مالي، شغلي، تحصيلي، انتخاب همسر و … ممکن است در زندگي هر جواني پيش آيد و اگر شما راه صحيح مقابله با آن‌ها را ندانيد، امکان دارد براي دستيابي به تسکين و آرامش مقطعي، به مواد اعتيادآور روي آوريد. از آن جايي که امروزه رابطه بين بيماري‌هاي رواني و اعتياد به اثبات رسيده، خيلي خوب است که جوان‌ها به جاي راه‌حل‌هاي مقطعي و نادرست (توسل به مواد اعتياد آور …) به فکر يافتن راه‌حل‌هاي مناسب براي رفع مشکلات خود باشند. • مشكلات و اختلالات روان شناختي مانند اضطراب، افسردگي شديد، پرخاشگري و رفتارهاي ضد اجتماعي، زمينه ساز بروز اعتياد هستند.

• سن بحراني:
سنين شانزده تا بيست و چهار سال، سنين پر خطري براي جوانان محسوب مي‌شند.

• شخصيت‌هاي خاص:
بعضي از افراد با خصوصيات شخصيتي خاص خودشان، بيشتر در معرض خطر اعتياد قرار مي‌گيرن، به طور مثال کسي که به خاطر خجالت و رودربايستي، توان نه گفتن به دوستش را نداره، ممکنه با هر تعارف ساده به مصرف مواد آلوده بشه. ممکنه يک نفر در نتيجه کمبود اعتماد به نفس سراغ مواد بره و يا بر عکس اعتماد به نفس بالايي داشته باشه و فکر کنه که با مصرف مواد به هيچ وجه معتاد نمي‌شه. حالا فردي را تصور کنيد که دائما تو خودشه و با کسي حرف نمي‌زنه. اين فرد به‌دنبال مصرف مواد، اخلاقش عوض مي‌شه و فکر مي‌کنه مي‌تونه مشکل رفتاري خودش را تا آخر عمر با مصرف مواد بر طرف کنه. در صورتي‌که اعتياد به مرور زمان مشکلات او را چندين و چند برابر خواهد کرد. جواني که دائماً نظرش عوض مي‌شه و در تصميم‌گيري ضعيفه، در آن لحظه خاص که بايد براي يک عمر زندگيش تصميم بگيره، اشتباه مي‌کنه و همه چيز خراب مي‌شه.

• مشکلات جسماني:
بعضي‌ها براي تسکين درد از مواد مخدر استفاده مي‌کنن. در صورتي که پزشکان با بهره‌گيري از داروهاي مسکن، مي‌تونن طوري درد رو کنترل کنن که فرد به آن داروها وابسته نشه.

• عدم آگاهي از خطرات مصرف مواد مخدر:
گروهي دائماً در حال تبليغ براي مواد مخدر هستند، براي اين که يا رفتار خودشون رو توجيه کنن و يا موادشون رو به فروش برسونن. ولي اگر جوان‌ها از خطرات و عوارض مصرف مواد واقعاً اطلاع درستي داشته باشن، محاله که هر گونه ماده اعتيادآوري را مصرف کنن.

• نگرش مثبت به مواد مخدر:
مجموع اطلاعات غلط و باورهاي نادرست، موجب مي‌شه که فرد، نگرش و ديدگاه مثبتي نسبت به مصرف مواد مخدر پيدا کنه و زشتي مصرف برايش از بين بره. اينکه ببينيم اطلاعات درست را از کجا بگيريم و از کي بشنويم، اهميت زيادي داره.

• مشاغل خاص:
بعضي از مشاغل خاص که فعاليت جسمي سنگين و تغيير ساعت‌هاي خواب و بيداري را به دنبال دارن، فرد را مستعد ابتلا به اعتياد مي کنن، کساني که اين مشاغل رو دارن، بايد بيشتر مراقب خودشان باشند.

• عوامل خانوادگي
ممکنه همه خانواده‌ها، درهمه زمينه‌ها، کاملاً موفق نباشند. ساختار خانوادها هميشه يکسان نيست. بعضي از خانوادها، بي‌سرپرست و يا تک سرپرست هستن. اين چنين خانواده‌هايي، معمولاً با مشکلاتي مواجه مي‌شن. مشکلات و دشواري‌هاي خانوادگي، در شرايط ديگري نيز پيش مي‌آيد. مثلاً وقتي که در بين افراد خانواده، فردي معتاد است، تعداد افراد خانواده زياد هستن و يا روابط خانوادگي متشنج است. اگر چه همه اين عوامل مشکل‌آفرين هستن، اما بايد بداني که براي هر مشکلي يک راه حل درست و منطقي وجود داره. استفاده از مواد اعتيادآور، قطعاً راه حل اين مشکلات نيست و بر اين دشواري‌ها خواهد افزود.

اعتياد راه‌حل مشکلات نيست.
در خانواده‌هاي پرتنش روابط عاطفي بين اعضا کاهش مي‌يابد و احتمال گرايش آنان به اعمال بزهکارانه و مواد اعتياد آور بسيار بيشتر است.

اوقات فراغت و فعاليت‌هاي جايگزين
آيا در زندگيت برنامه‌ريزي داري؟ اوقات بيکاري ات را چطور مي‌گذروني؟ اگر براي زندگيت، براي اوقات کاري و اوقات بيکاري‌ات برنامه نداري، مواظب باش ،‌چون اين خودش يک زنگ خطره.
به چيزهايي که علاقه داري فکر کن، استعدادهاي خودت را بشناس و سعي کن زندگيت را با چيزهايي که تو را سرگرم مي‌کند و دوستشان داري، پر کني. مثلاً عده‌اي از بچه‌ها به ورزش روي ميارن، عده‌اي ديگر مطالعه در کتابخانه‌ها و فرهنگسراها را ترجيح مي‌دند، بعضي از جوانان به کارهاي هنري مثل تئاترو.. مي‌پردازند و يا به کلاس‌هاي مختلف مي‌رند. تو چکار مي‌کني؟ پرداختن به کوهنوردي، شنا، اردو و مسابقات فرهنگي، ورزشي و مطالعه.. مي‌تواند تو را از خطر اعتياد حفظ کند.خيلي خوب است که براي هر روزمان، يک برنامه مشخص داشته باشيم و آن را همان روز انجام بدهيم.

روان يار