آیا در جنگ خندق عمرو بن عبدود وقتی داشت شکست می خورد به صورت حضرت علی آب دهان انداخت؟
درباره اینکه آیا در حین نبرد عمرو اقدام به انداختن آب دهان به صورت حضرت علی علیه السلام کرده است، منابع تاریخی و حدیثی اولیه و متقدم، از این جهت ساکت هستند و تنها این مطلب در یکی دو کتاب از جمله کتاب مناقب ابن شهر اشوب (1) متوفای قرن ششم و الفخری ابن طقطقی (2) متوفای قرن هشتم نقل شده است، آن هم بدون ارائه سند و در الفخری با عبارت قیل (گفته شده) آورده شده است که نشان از عدم اعتماد نویسنده به آن است. ترجمه متن عبارت الفخری این چنین است: گفته شده است: علی (علیه السلام) در یکی از جنگ ها مردی را بر زمین افکند و سپس بر سینه او نشست تا سرش را جداکند! آن مرد به صورت آن حضرت آب دهان انداخت. حضرت علی(ع) برخاست و او را ترک کرد و بعد از گردشی در میدان، برگشت و سر او را جدا کرد. وقتی از حضرتشان سبب این کار را پرسیدند فرمود :هنگامی که آب دهان به صورتم انداخت، من بر او خشم گرفتم و ترسیدم که اگر او را در چنین حالتی بکشم، خشم و غضب من در کشتن او دخالت داشته باشد. و من نخواستم که او را بکشم مگر تنها برای رضایت پروردگار.

مشکل دیگر این گزارش این است که معلوم نیست این داستان به کدام جنگ حضرت علی بر می گردد، به جنگها یا سریه های دوران رسول خدا صلی الله و علیه و آله یا به جنگهای دوره خلافت حضرت اشاره دارد. به هر حال عبارت ناگویاست. نکته جالب اینکه ابن طقطقی مولف الفخری، اصلا در اینجا که این داستان را می گوید در مقام بیان و تحلیل داستان نیست، بلکه می گوید که انسان باید بتواند خشم خود را فرو خورد والبته این کار بسیار سختی است و همانگونه که گفته شده علی بن ابی طالب … و داستان را توضیح می دهد.
در مناقب ابن شهرآشوب آمده است که عمرو بن عبدود به مادر امام علی (ع) توهین کرده و بر چهره مبارک حضرت آب دهان انداخته است. در حالی که در گزارش الفخری تنها به آب دهان اشاره شده بود.
اشاره مولوی متوفی اوائل قرن هفتم به این داستان نیز بیشتر ناظر به استفاده اخلاقی از این داستان است، این نیز سندی برای اثبات صحت این داستان نیست. سروده وی این چنین است:
آن خدو زد بر رخی که روی ماه - سجده آرد پیش او در سجده‌گاه

(1). محمد ابن شهر آشوب، مناقب آل أبی طالب، ج2، ص115، مؤسسه انتشارات علامه، قم.
(2). الفخرى فى الآداب السلطانية و الدول الاسلامية، محمد بن على بن طباطبا معروف به ابن الطقطقى(م 709)، تحقيق عبد القادر محمد مايو، بيروت، دار القلم العربى، چاپ اول، 1418/1997.