عباس پنجمین پسر امام علی (ع) و اولین فرزند فاطمه بنت حزام معروف به ام البنین می‌باشد.[۲] فاطمه بنت حزام توسط عقیل، برادر امام علی(ع)، که نسب‌شناس بود به امام معرفی‌ شده بود. او از عقیل خواسته بود همسری برای او پیدا کند که بتواند فرزندان دلیر و شجاعی به دنیا بیاورد.[۳] در سال تولد عباس(ع) اختلاف است[4] اما قول مشهور این است که او در ۴ شعبان سال ۲۶ق در مدینه به دنیا آمد.[5] بر اساس روایات زمانی که این پسر به دنیا آمد، امام علی او را بغل کرد و عباس نامید. در گوش‌هایش اذان و اقامه گفت، سپس بازوهایش را بوسید و گریه کرد. ام البنین دلیل گریه او را جویا شد، امام فرمود که دو بازوی فرزندت در راه کمک به حسین(ع) جدا می‌شود و خداوند در ازای دو دوست بریده‌اش، دو بال در آخرت به او عطا می‌کند.[6]
. خرمیان، ابوالفضل العباس، ۱۳۸۶ش، ص ۲۵.
2. امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۴۲۹؛ قمی، نفس المهموم، ۱۳۷۶ش، ص۲۸۵.
3. ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۳۸۱ق، ص۳۵۷؛ المظفر، موسوعه بطل العلقمی، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۱۰۵.
4.محمودی، ماه بی غروب، ۱۳۷۹ش، ص ۳۱.
5. زجاجی کاشانی، سقای کربلا، ۱۳۷۹ش، ص ۸۹-۹۰؛ ابن نما حلی، مثیر الاحزان، ۱۳۸۰ش، ص۲۵۴؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۴۲۹.
6. کلباسی، خصائص العباسیه، ۱۴۰۸ق، ص۱۱۹-۱۲۰.