1 - ايمان محور محبت
قَالَ الصَّادِقُ (ع) مَنْ أَحَبَّ لِلَّهِ وَ أَبْغَضَ لِلَّهِ وَ أَعْطَی لِلَّهِ فَهُوَ مِمَّنْ كَمَلَ إِیمَانُهُ
امام صادق (عليه السلام) فرمود: هركس به خاطر خدا دوست بدارد و به خاطر خدا دشمن بدارد و به خاطر خدا عطا كند، از كسانى است كه ايمانش كامل شده است. امام باقر (عليه السلام) فرمود: اگر خواستى بدانى در تو خيرى هست ، به دلت نگاه كن ، اگر اهل طاعت خدا، فرمانبرداران را دوست دارد و از اهل معصيت خدا بدش مى آيد، در تو خيرى هست و خداوند تو را دوست دارد. و اگر از اهل اطاعت بدش مى آيد و از اهل معصيت خوشنود است ، در تو خيرى نيست ، و خداوند از تو ناخشنود است، و (بدان ) كه هر كسى با دوست خود خواهد بود. (يعنى در قيامت دوست با دوست است ).
و فرمود: هر كس كه معيار محبت و دشمنى او دين نباشد دين ندارد. آرى اگر كسى شوهر و يا همسر مؤ من و با تقوائى دارد، كه خداوند او را دوست مى دارد، بايد همسر خود را دوست بدارد، زيرا ايمان براى مؤ من برترين فضيلت است ، و هرگز نمى تواند هيچ فضيلتى جانشين ايمان گردد.
2 - محبت ، محبت مى آورد
بِالتَّوَدُّدِ تَكونُ المَحَبَّةُ؛ امام علي(علیه السلام) فرمود: با دوستى ، محبت محكم مى شود، يعنى براى پيدا كردن دوست ، و دوست كردن همسر و ديگران از خودتان شروع كنيد، سعى كنيد دوستى كنيد تا او هم با شما دوست شود.
3 - توجه و حضور قلب به خدا
امام صادق (عليه السلام) فرمود: هر كه در نماز، دل به خدا دهد، خداوند روبه او كند، دلهاى مؤ منين را هم به دوستى با او مى گرداند، بعد از آنكه خدا او را دوست مى دارد.
4 - احسان و نيكى محبت مى آورد
بِالاِحْسانِ تُمْلِکُ الْقُلُوبُ
حضرت على (عليه السلام) فرمود: با احسان و خدمت ، دلها را مى شود مالك شد، و در حديث ديگرى فرمود: با احسان و نيكى مى شود افراد را خريد و بنده كرد. آرى فطرت و سرشت انسان به گونه اى است كه وقتى به او احسان شود، مجذوب مى شود و انس مى گيرد.
5 - سلام كنيد و محبت ايجاد نمائيد.
پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمود: سوگند به آنكه جانم به دست اوست ، به بهشت وارد نمى شويد تا ايمان بياوريد. و ايمان نمى آوريد تا با يكديگر دوست باشيد، آيا نمى خواهيد شما را به كارى راهنمائى كنم كه اگر انجام دهيد، با هم دوست شويد؟ (براى ايجاد محبت ) به يكديگر آشكارا سلام كنيد .
و حضرت على (عليه السلام) فرمود: زبانت را به سخن ملايم و سلام كردن عادت بده تا دوستانت زياد شوند و دشمنانت اندك گردد.
6 - اظهار محبت ، محبت مى آورد.
پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمود: مرد وقتى به زنش بگويد دوستت دارم ، اين سخن هرگز از دل او بيرون نمى رود.
مردى به امام باقر عرض كرد: من فلانى را دوست دارم ، حضرت فرمود: او را از اين دوستى آگاه كن ، كه براى دوام مؤ ثرتر و در الفت بهتر است.
7 - صورت گشاده و خندان
حُسْنُ الْبِشْرِ أَوَّلُ الْعَطاءِ وَ أَسْهَلُ السَّخاءِ ؛ حضرت (على عليه السلام) مى فرمايد: رخسار نيكو اولين هديه و راحت ترين بخشش است و فرمود:
صورت گشاده و باز تو اول نيكى تو است ، و دلالت بر بزرگوارى تو مى كند و فرمود: صورت باز ، آتش دشمنى را خاموش مى كند، و فرمود: صورت باز و گشاده ريسمان محبت است ، و فرمود: كار نيك و صورت باز، محبت مى آورد و انسان را به بهشت مى رساند. و فرمود: صورت گشاده ، روش هر آزاده است.
8 - خوش آمد گوئى و محبت
حضرت على (عليه السلام) فرمود: روى باز و گشاده و بخشش و نيكى و خوش آمد گفتن ، موجب دوستى مردم است.
9 - دست دادن ، محبت مى آورد
تَصافَحُوا فَاِنَّ المُصافَحَةَ تَزیدُ فِی الْمَوَدَّةِ؛ پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمود: به يكديگر دست بدهيد كه محبت را زياد مى كند.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: به يكديگر دست بدهيد كه كينه را از بين مى برد.
10 - هديه دادن ، دوستى آفرين است
تَهَادُوا تَحَابُّوا
امام صادق (عليه السلام) فرمود: به يكديگر هديه دهيد، تا دوست هم باشيد، چرا كه هديه كينه را از بين مى برد.
و حضرت على (عليه السلام) فرمود: هديه محبت مى آورد، و فرمود: هيچ چيز مثل هديه ، فرمانروا را ملايم و خشم را بيرون و رانده شده را متمايل و كارهاى سخت را آسان و بديها را دور نمى كند.
نكته مهم در هديه و اهميت آن به اظهار محبت و دوستى است ، نه ارزش ‍ مادى آن ، بنابراين در هديه توقعات را كنار بگذاريد و ارزش واقعى آن را در نظر بگيريد تا دوستان شما و خود شما بتوانيد همواره به يكديگر هديه اى هر چند اندك به نشان دوستى تقديم كنيد، متاءسفانه اين ابراز دوستى ، در نزد بعضى به خاطر توقعات نابجا تبديل به وسيله كدورت مى شود و بجاى تشكر و دريافت پيام هديه ، بخاطر مسائل مادى از يكديگر دلخور مى شوند.
اين هم هديه است
امام صادق (عليه السلام) فرمود: محبوبترين برادرانم ، كسى است كه عيب هاى مرا به من هديه اى دهد. و حضرت على (عليه السلام) فرمود: چه خوب هديه اى است موعظه و پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمود: هيچ مسلمانى براى برادرش، هديه ای بهتر از سخن حكيمانه كه يا هدايتش را زياد كند، يا از هلاكت دورش كند، نداده است.
11 - معاشرت نيكو
حسنُ العشرةِ تستديمُ المودةِ.
حضرت على (عليه السلام) فرمود: معاشرت نيكو، دوستى را دوام مى بخشد، البته تاثير معاشرت نيكو و رعايت اخلاق در خانواده و برخورد دوستانه ، مساله اى كاملا روشن است .
12 - خوش اخلاق باشيد.
حُسْنُ الْخُلُقِ يُورِثُ الْمَحَبَّةَ .
حضرت على (عليه السلام) فرمود: خوش اخلاق بودن ، دوستى مى آورد، و فرمود: سه چيز محبت مى آورد، خوش اخلاقى، ملايمت نيكو و تواضع .
13 - خوش گمانى ، محبت مى آورد.
مَن حَسُنَ ظَنُّهُ بِالنّاسِ حازَ مِنهُمُ المَحَبَّةَ؛
حضرت على (عليه السلام) فرمود: هر كس به مردم خوش گمان باشد، به محبت آنها دست مى يابد.
14 - ملايمت و نرم خوئى
بالرفقِ و التوددِ يُحببكَ القلوب .
امام باقر (عليه السلام) فرمود: با ملايمت و دوستى ، دلها تو را دوست دارند.
15 - بى نيازى از ديگران ، و محبت
حضرت على (عليه السلام) فرمود: خود را محبوب مردم كن ، با بى رغبتى به آنچه در دست آنهاست ، تا به محبت آنها برسى.مردى نزد پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) آمد و از حضرت سؤ الاتى كرد از جمله پرسيد: چه كنم تا مردم مرا دوست بدارند، حضرت فرمود: به مردم نيكى كن و چشم به داشته آنها نداشته باش و به آن طمع مكن تا تو را دوست بدارند. (بنابراين همسرانى كه بى جهت و بدون تناسب ، در فكر كندن مال از شوهر خود هستند و پى در پى تقاضاى نابجا دارند، از محبت آنها كاسته خواهد شد.)
16 - سخاوت ، محبت آور است
السَّخَاءُ يَزْرَعُ الْمَحَبَّةَ
حضرت على (عليه السلام) فرمود: سخاوت ، محبت را مى روياند و امام صادق عليه السلام به على عليه السلام فرمود: خودت را با رسيدگى به برادرانت محبوب گردان ، همانا خداوند محبت را در بخشش و دشمنى را در امساك و ندادن قرار داده است .
17 - سكوت و محبت
إِنَّ الصَّمْتَ يَكْسِبُ الْمَحَبَّةَ امام هشتم فرمود: سكوت محبت مى آورد، سكوت راهنماى هر چيزى است . (زيرا بيشترين اسباب دشمنى از سخن گفتن است و از آنجا كه حركت دادن زبان كارى آسان است ، بسيارى با سخنان سبك و نسنجيده آبروى خود را مى برند و خود را نزد مردم و خدا سبك مى كنند).
18 - سخن زيبا و محبت
امام چهارم حضرت سجاد (عليه السلام) فرمود: سخن زيبا، دارائى را زياد و روزى را افزايش مى دهد، اجل را به عقب مى اندازد و انسان را نزد خانواده محبوب و وارد بهشت مى كند.
19 - تواضع ، محبت مى آورد.
ثَمَرَةُ التَّواضُعِ المَحَبَّةُ
حضرت على (عليه السلام) فرمود: نتيجه تواضع و فروتنى ، دوستى است. و فرمود: سه چيز محبت مى آورد: خوش اخلاقى ، ملايمت نيكو و تواضع
20 - سه عامل محبت
امام باقر (عليه السلام) فرمود: سه چيز محبت مى آورد، قرض و تواضع و بخشش
اينها نمونه اى بود از آنچه در روايات اسلامى بعنوان عامل محبت معرفى شده است ، كه زن و شوهر مى توانند به تناسب حال خود براى دوام محبت و زياد شدن آن ، از اينها بهره مند شوند و در اين ميان بايد از عوامل مهمى مثل ايمان ، محبت ، احسان ، صورت باز و خندان ، هديه دادن ،اخلاق خوب ، شيرين زبانى و بى نيازى و كم توقعى و تواضع ، بيشتر استفاده نمود. و گذشته از اين امور، زن و شوهر مى بايست همواره به تميزى و زيبائى خود و خانه و فرزندان و احترام متقابل بسيار اهميت بدهند كه در جلب محبت بسيار مؤ ثر مى باشد.

پی نوشت :
1) اخلاق در خانواده و تربيت فرزند، سيد محمد نجفى يزدى ( متن كتاب در بسياري از سايت هاي ديني موجود است)

صفحات: 1· 2