پيغمبر (صلى الله عليه وسلم) :
إِنَّ اللَّهَ لَمْ يَبْعَثْنِي مُعَنِّتًا وَلَا مُتَعَنِّتًا وَلَكِنْ بَعَثَنِي مُعَلِّمًا مُيَسِّرًا ؛ خداوند مرا سخت ساز و سخت گير مبعثوث نكرده بلكه معلمي آسان گير و آسان ساز مبعوث كرده است. [1]
…. خدا من را معلم مبعوث کرده است؛ معلمِ ميسّر، يعني آسان‌ساز. زندگي را براي متعلمين خودم با آموزشهاي خودم آسان ميسازم و کار را بر آنها آسان ميکنم. اين آسان‌سازي، غير از آسان‌گيري است؛ يعني سهل‌انگاري نيست. من معنّت و متعنّت نيستم. نه خودم را دچار پيچ و خمهاي دشوار زندگي ميکنم، نه مردم را؛ بلکه با تعليم خود، مردم را به راه راست، راه صحيح، راه آسفالته، صراط مستقيم هدايت ميکنم. آسان‌سازي يعني اين. انسان گاهي به يک هدفي ميخواهد دست پيدا کند، راه را بلد نيست. سنگ و خاک و خاشاک و بلنديهاي نفسگير؛ دائم برو بالا، دائم بيا پائين، آخرش هم يا ميرسد، يا نميرسد؛ اين تعنّت است. يک وقت نه، يک آدم آشنا و واردي همراهش ميرود و آن انسان وارد ميگويد آقا! از اينجا برو، هم راه هموار است، هم نزديک است، هم حتماً شما را به هدفت ميرساند. «معلّماً ميسّرا» يعني اين….[2]
پيامبر مي فرمود: خداي مهربان مرا نفرستاده که پيغمبر سخت‌گيري باشم. براي پيغمبر ما رنج امت سنگين و سخت بود. در احکام و آئيني که آوردم سخت‌گير نيستم. «متعنّت» يعني طرف را به زحمت بياندازي. ايراد بي‌جا بگيري. مثلاً يک معلمي است که خيلي سخت مي‌گيرد. براي نيم نمره طرف را رد مي‌کند. معلم‌هايي که به بچه‌ها و خودشان و ديگران سخت مي‌گيرند را خدا دوست ندارد. پيغمبر خدا مي‌فرمايد: من معلم سخت‌گيري نيستم. معلم بهانه‌گيري نيستم. دنبال يک بهانه مي‌گردد که طرف را تجديد کند. آقايي مي‌گفت: ما دبيري داشتيم مي‌گفت: من نمره بيست تا به حال به کسي ندادم. اگر مي‌خواهي به تو بيست بدهم بايد تمام اين تاريخ را حفظ کني. مي‌گفت: حفظ کردم! آمدم جلوي بچه‌ها جواب دادم. عصباني شد و گفت: من تا به حال بيست به کسي ندادم ولي مجبور کردم بدهم. اين چه معلمي است؟ چرا بايد سخت‌گير باشيم؟ ما نمي‌گوييم به کسي که چهار شده است، ده بده. ولي کسي که نه و نيم شده، ده بده. مدارا و مراعات کنيم. کسي با نيم نمره گاهي رفوزه مي‌شود، خانواده‌اش به هم مي‌خورند و آبرويش مي‌رود. ما هرج و مرج را قبول نداريم. ولي سخت‌گيري خوب نيست. خدا مرا نفرستاده که سخت‌گير و بهانه جو باشم، « وَلَكِنْ بَعَثَنِي مُعَلِّمًا مُيَسِّرًا » من پيغمبر مُيسّر هستم، يعني سخت گير نيستم و آسان مي‌گيرم. پس دين پيغمبر ما دين آساني است.
دوش با من گفت کارداني تيزهوش *** و از شما پنهان نشايد کرد سرّ مي فروش
گفت آسان گير بر خود کارها کز روي طبع *** سخت مي‌گيرد جهان بر مردمان سخت کوش

1.صحيح مسلم ، مسلم النيسابوري، ج4 ، ص 188 ؛ كنز العمال، متقي هندي، ج11، ص 424 .
2. مقام معظم رهبري، سايت ايشان
صحيح مسلم، ج2، ص1104، ح 1478
برنامه سمت خدا، راهکارهاي درمان وسواس فکري و عملي ،حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد، تاريخ پخش: 15-03-96